امیر کبیر

۲۰ ام دی ماه سالروز به قتل رسیدن مردی است که پایه گذار اصلاحاتی عظیم در جامعه سیاسی و اجتماعی ایران بود.تاسیس مدرسه دارالفنون ، انتشار روزنامه ی وقایع الاتفاقیه، سر و سامان دادن به ارتش، اصلاح گسترده در سیاست خارجی ایران و اصلاح در امور مذهبی(خصوصا قاعده بست نشینی و منع قمه زنی)حذف القاب وعناوین و...چند نمونه از اقدامات این مرد بزرگ در جامعه ایران بود که تبعات زیادی را در بر داشت.عده ای بر این عقیده اند رضا خان در واقع ادامه دهنده ی راه امیرکبیر در اصلاح فرهنگ ایرانیان بود و تمام مواردی را که امیرکبیر نتوانست در دوران حیات خود به آنها جامه ی عمل بپوشاند ،او انجام داد .

شعر زیر از فریدون مشیری در ستایش امیرکبیر گفته شده است.

رمیده از عطش ِ سرخ ِآفتاب ِکویر

غریب و خسته رسیدم به قتلگاه ِامیر.

زمان ٬هنوز همان شرمسار ِبهت زده

زمین ٬هنوز همین سخت جان ِلال شده

جهان هنوز همان دست بسته ٴتقدیر !

هنوز٬ نفرین می بارد از در و دیوار.

هنوز٬ نفرت از پادشاه بدکار

هنوز وحشت از جانیان آدمخوار

هنوز لعنت بر بانیان آن تزویر .

هنوز دست صنوبر به استغاثه بلند

هنوز بیده پریشیده سر فکنده به زیر٬

هنوز همهمهٴ سروها که : "ای جلاد !

مزن ! مکش! چه کنی ؟ های ؟!

ای پلیدِ شریر !

چگونه تیغ زنی بر برهنه در حمام ؟

چگونه تیرگشایی به شیر در زنجیر !؟"

هنوز٬ آب٬ به سرخی زند که در رگ ِجوی

هنوز٬ هنوز٬ هنوز

به قطره قطرهٴ گلگونه٬ رنگ می گیرد٬

از آنچه گرم چکید از رگ ِامیر کبیر !

نه خون ٬که عشق به آزادگی٬ شرف٬ انسان

نه خون٬ که داروی غم های مردم ایران !

نه خون که جوهر سیال دانش و تدبیر .

هنوز زاری آب٬

هنوز ناله ی باد٬

هنوز گوش کر آسمان٬ فسونگر پیر !

هنوز منتظرانیم تا زگرمابه

برون خرامی٬ ای آفتاب عالم گیر.

" نشیمن تو نه این کنج محنت آبادست

تو را ز کنگرهٴ عرش می زنند صفیر ! "

به اسب و پیل چه نازی که رخ به خون شستند٬

درین سراچه ی ماتم – پیاده٬ شاه٬ وزیر !

چون او دوباره بیاید کسی ؟

-          محال ... محال ...

هزار سال بمانی اگر٬

چه دیر ... چه دیر...!                                 فریدون مشیری-ایران با پنج سخن سرا